Dane Głównego Urzędu Statystycznego z 2023 r., dotyczące produkcji upraw rolniczych i ogrodniczych wskazują, że województwo kujawsko-pomorskie, znajduje się na piątym miejscu w Polsce, pod względem hodowli kapusty gruntowej. Szczegółowe statystyki prowadzone przez Agencję Rozwoju i Modernizacji Rolnictwa podają, iż najwięcej uprawia się tego warzywa w naszym województwie na Kujawach (powiat inowrocławski, włocławski) oraz na ziemi chełmińskiej (powiat świecki, chełmiński, grudziądzki). Kapusta biała głowiasta hodowana jest zarówno w małych, jak i dużych gospodarstwach specjalizujących się w warzywnictwie.

Uprawia się takie odmiany jak: Kamienna Głowa, Amagier, Lange, Cyklon, Agresor. Niektóre z gospodarstw, bazując na własnych zbiorach, zajmują się również wyrobem kwaszonej kapusty, którą później – podobnie jak sok z kiszonej kapusty –  sprzedają na lokalnych targowiskach, zaopatrują większe, lokalne sieci handlowe i miejskie „warzywniaki”. Szczególnym uznaniem ze względu na wysoką jakość cieszy się kapusta kiszona z Płużnicy i z okolic Unisławia.

Uprawa i zbiór kapusty, fot. Adam Zakrzewski

W 2018 r. sok z kiszonej kapusty pochodzący z woj. kujawsko-pomorskiego, został wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych prowadzoną przez Ministerstwo Rolnictwa i Obszarów Wiejskich.

Kiszona kapusta jest również współcześnie nieodłącznym elementem tradycyjnej i regionalnej kuchni w naszym województwie. Przepisy na potrawy – zarówno te codzienne, jak i świąteczne – z wykorzystaniem kwaszonej kapusty są tu przekazywane z pokolenia na pokolenie. Obecnie dostarcza też dużych innych możliwości kulinarnych, a przyrządzając ją, można wykazać się fantazją i chęcią eksperymentowania w kuchni, ponieważ pasują do niej najrozmaitsze dodatki: mięso, ryby, a nawet owoce egzotyczne i owoce morza.

Sprzedaż kapusty na targowisku przy ul. Chełmińskiej, Toruń 2024, fot. Adam Zakrzewski

W dzisiejszych czasach, rzadko kwasi się kapustę w domach, ale jeżeli już to głównie w małych ilościach i na bieżące potrzeby. Stopniowo zanikł też zwyczaj wspólnych prac i zabaw organizowanych na wsiach przy okazji dorocznego kwaszenia kapusty. Jednakże tradycje te, w formie inscenizacji teatralnych, starają się zachowywać, kontynuować i przekazywać młodszemu pokoleniu regionalne zespoły folklorystyczne.

Dawny obyczaj pomocy sąsiedzkiej związanej z robieniem zapasów kapusty kwaszonej, zastępują wspólne święta i zabawy społeczności lokalnych poświęcone tematyce kapuścianej. Należy do nich bez wątpienia „Święto Kapusty”, organizowane w Unisławiu od 2011 r. Uczestniczą w nim nie tylko mieszkańcy pobliskich miejscowości, ale również goście z całego województwa i turyści. Impreza ma wydźwięk ogólnopolski. Odbywają się na niej między innymi: pokazy dawnych sposobów kiszenia kapusty, konkursy na temat kapusty i konkursy kulinarne z kapustą w roli głównej. Można tego dnia również zasmakować różnorodnych potraw z kapusty. Organizatorami tej imprezy jest Gmina Unisław oraz Gminny Ośrodek Kultury w Unisławiu wraz z partnerami.

Święto kapusty w Unisławiu – fot. z archiwum Gminnego Ośrodka Kultury w Unisławiu i Adam Zakrzewski